Małgorzata Kalińska
Ciało pejzażu
Kosmogeneza lokalnego krajobrazu
wernisaż: 10.10.2025
spotkanie autorsko-kuratorskie: 15.11.2025, g. 14.00
10.10 – 23.11.2025
kuratorka: Magdalena Komborska-Łączna
producent: Publish Art
identyfikacja wizualna: Studio Design
patronat medialny: NN6T
partner: Magazyn SZUM
miejsce: Galeria Sztuki (Legnica, pl. Katedralny 1)
wstęp wolny
intro
Skład chemiczny naszej krwi jest pokrewny składowi chemicznemu morza z początków świata, morza, z którego pierwsze żywe komórki i pierwsze wielokomórkowce czerpały tlen i inne elementy potrzebne do życia.
Kalińska kreuje swoje nowe dzieła z dwóch typów form na styku powierzchni organizmu i przestrzeni której dotyka oraz ikonicznego malarstwa pejzażowego. W efekcie jawi się horyzont jako pierwotny i osobisty wymiar landscape’u, zaobserwowany przez malarkę.
Obecność pejzażu
Artystka w Galerii Sztuki w Legnicy eksponuje ikoniczne malarstwo pejzażowe, fotografię oraz wielkoformatową luminescencyjną instalację. Jej premierowe prace związane są kosmogenezą, w szczególności z ewolucją świata tu i teraz, czyli lokalną sytuacją środowiska naturalnego, domowego jak i społeczno-ekonomicznego. Wyraża ona troskę i krytycznie odwołuje się do sytuacji na Pomorzu Przednim, gdzie w obszarze jej zamieszkania powstają farmy fotowoltaiczne. Artystka w manifeście odsłania i sygnalizuje wielowymiarowy na globalną skalę problem zagrożenia dla środowiska i lokalnej społeczności.
Fotorelacja z wernisażu
Kalińska w swoich realizacjach odwołuje się do surowca – ziemi, w kontekście żywej przestrzeni, domu-pracowni, wielofunkcyjnej przestrzeni gdzie organizuje wydarzenia kulturalne.
Pierwszą część ekspozycji stanowi cykl obrazów i fotografii. Uwidaczniają one jej związek z pejzażem Pomorza. Wielkoformatowe płótna są efektem wynikającym z wielu lat pracy w pracowni z widokiem na okolicę. Dzieła te pozwalają na odpoczynek, skupienie, kreatywność, wrażliwość na zjawiska zewnętrzne. Fotografie dokumentują brutalną degradację terenu zamieszkania, są śladem tego w jaki sposób oszukiwana jest mniejsza społeczność. Druga część wystawy to wielkoformatowa instalacja wykonana z naturalnych pigmentów oddających światło tylko przy zgaszonym świetle. Jest wyobrażeniem ziemi w jej mikroplanetarnej skali kosmosu i zarazem szerszej perspektywie błękitnej planety.
Horyzont ciała
Arendt w II poł XX w. napisała esej Podbój kosmosu i ranga człowieka. Uznała, że technologia deprecjonuje człowieka i oddala ludzi od siebie, pozostawiając jednostki samym sobie, wręcz samotniczej niewoli. Uważała, że nauka stoi wobec człowieka i odrzuca jego pozazmysłowy charakter poznania. W Kondycji ludzkiej Arendt dumnie opisuje człowieka jako twórcę nieboskłonu – nowych ciał niebieskich – satelitów, ale przekonana jest, że to Ziemia jest samą kwintesencją kondycji ludzkiej. Brak scalenia/zapętlenia z Ziemią to zerwanie więzi z naturą.
Archimedes starał się spojrzeć na Ziemię jak na „obiektywną rzeczywistość”. Arendt przypisuje człowiekowi naturę zdolną do przemieniania świata według jego wolnej woli, z niej wywodzi się tzw. ludzka wolność. Gdy owy organizm podporządkuje sobie ziemskie zjawiska dokona „wyobcowania z ziemi”. „Człowiek utracił pojęcie obiektywności świata przyrodniczego i w swej pogoni za »obiektywną rzeczywistością« odkrył nagle, że zawsze »napotyka tylko samego siebie«”, jak komentuje Heisenberg, na którego powoływała się Arendt.
Przypatrujemy się alienacji ze świata, końcowi wolności człowieka albo organizmu, który już zmienił swój charakter w kontekście symbiocenu, albo kierunku kosmologii odgórnej traktującego na poziomie kwantowym wszechświat jako bioprzyjazny.
Te liczne teorie życia i wszechświata paradoksalnie pasują do siebie i są zależne w kontekście powoływania istnienia. Czekając na kolejne perspektywy rozszerzających się wszechświatów (których ewolucja to powiązania kwantowe), czyli kreacje ewolucji, być może pewnym naukowym magnesem, czy wyróżniającym się odniesieniem staje się tzw. horyzont kosmologiczny. Przypomina o nim jedna z fotografii wszechświata wykonana zaledwie 380 tys. lat po Wielkim Wybuchu. Jest jednym z wizualnych i naukowych przedstawień kosmologicznego horyzontu (ESA European SpaceAgency/Planck Observatory) za który głębiej nauka nie może zajrzeć, podobnie jak oko, najdoskonalszy ludzki organ. Temperatura reliktowego kosmicznego mikrofalowego promieniowaniatła (CMB), docierającego z różnych kierunków przestrzeni do Ziemi leżącej w samym środku tej kuli. To promieniowanie resztkowe tworzy wokół nas sferę będąca fotografią wszechświata wykonaną zaledwie 380 tys. lat po Wielkim Wybuchu. Ta sfera CMB wyznacza także nasz kosmologiczny horyzont: głębiej nie możemy już zajrzeć.
Horyzont to oddychający pejzaż, który nadaje rodzaj energii. Rodząca się przestrzeń twórcza Kalińskiej zapowiada proces scalenia i rozpadu formy, energii bio. Na skraju lub poza granicą ciała pojawia się ona kiedy następuje nieformalny podział, a może łącznik – ODDECH. To on zarazem materializuje i dematerializuje horyzont, powierzchnię dzieła, zaznacza swoim śladem przestrzeń powietrzną czyli eksterytorialną.
W globalnym kryzysie klimatyczno-politycznym, tożsamości „ja”, Kalińska dba o życie w naturalnej linii krajobrazu, o proekologiczne formuły, wykorzystanie lokalnych uwarunkowań, adaptowalność społecznego cyklu życiowego odpowiadającego na zdiagnozowany kryzys zasobów terenowych, materiałowych, energetycznych. Interesuje ją zamieszkiwane intencjonalnie, niefizycznie, kształtowanie lokalnej świadomej klasy kreatywnej, bio-kreacja i bio-sumpcja (opartych na prosumpcji), wspólny dobrobyt i miejsce w nienaruszonym krajobrazie, rekonstrukcja miejsc naturalnych jako wspólny dorobek z realnej pracy. Artystka kieruje swoją twórczość ku utrwalaniu najważniejszych czynników pozaekonomicznych społeczno-kulturowych czy geograficzno–przyrodniczych.
Magdalena Komborska-Łączna, kuratorka
Małgorzata Kalińska – Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, Wydział Tkaniny i Ubioru, dyplom z wyróżnieniem w Katedrze Projektowania Biżuterii pod opieką prof. Andrzeja Szadkowskiego. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Członkini Stowarzyszenia Twórców Form Złotniczych. Od 30 lat zajmuje się projektowaniem biżuterii i malarstwem. Prowadzi własne studio projektowania biżuterii PRATA w Szczecinie. Współtwórczyni Marki TYLA LATO. W latach 2018-19 prowadziła Pracownię Projektowania Biżuterii i Form Złotniczych na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuki w Szczecinie. W 2016 podjęła studia na Doktoranckich Studiach Środowiskowych w Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Jest aktywną artystką zarówno w obszarze biżuterii jak i malarstwa. Była uczestniczką ponad 20 plenerów malarskich w Polsce, Niemczech, Grecji, Francji i Słowenii, w 5 z nich była komisarzem. Brała udział w ponad 60 wystawach biżuterii i malarstwa. Miała około 20 wystaw indywidualnych prezentujących jej osiągnięcia z zakresu biżuterii i malarstwa. Jest laureatką 10 nagród.
Magdalena Komborska-Łączna – kuratorka, malarka, historyczka sztuki. Prowadziła wykłady z Promocji sztuki (2011/12 ; Uniwersytet im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu ) oraz Sztuki interaktywnej w przestrzeni miasta ( 2011/13 ; Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu). Od 2009 publikowała w wielu magazynach w tym w SZUMie, Exicie, Kwartalniku Fotografia, Formacie, Czasie Kultury, Fragille. Otrzymała II Nagrodę Promocje 2008, Galerii Sztuki w Legnicy, oraz Stypendium artystyczne dla młodych twórców miasta Poznania za działalność artystyczną, malarstwo oraz krytykę i promocję sztuki (2009). Od 2013 prezeska Publish Art.
Wśród wielu jej działań w obszarze sztuki najnowszej znajdują się, wydawnictwa np. ,,Reborn Dogs. Nowe interpretacje sztuki wobec nie –ludzkiego’’ (2020) z rec. naukową prof. dr hab. Romana Kubickiego, oraz kuratorskie produkcje m.in. robot ,,ROEL’’ Elvina Flamingo (Gdańsk, 2021), film typu kina autorskiego ,,PAMIĘTAJ O OBIETNICY LEPSZEGO JUTRA’’ , reż. Agaty Zbylut (2021), wielkoformatowa instalacja świetlna ASCENT Karoliny Hałatek (2023), cykle wystaw KURTYNY Jakuba Łącznego i PRACA KOBIET NIGDY SIĘ NIE KOŃCZY. Od kilku lat pracuje nad projektem ,,REBORN OF NOW – O SPOSOBACH ISTNIENIA’’. Kuratoruje w Akademickim Centrum Designu w Łodzi, gdzie prowadzi cykl międzynarodowych i ogólnopolskich wystaw i konferencji „Design w procesie” o tytule FLUID BODIES. Jej wystawy prezentowane były podczas Łódź Design Fesitival 2022/2023/2024, Gdynia Design Days 2023, Sensoria.The Art & Science of Our Senses, Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA, 2022. Realizuje autorski program ART&DESIGN – pierwszy międzynarodowy festwal scalający sztukę i design.
„Matka Teresa od Artystów” (wg. cyt. Katarzyna Kozyra, Łódź, 2021).
Jeżeli T=0,
Krótkie odpowiedzi na wielkie pytania
O pochodzeniu czasu
Rzeczywistość komponowana, Szczeliny istnienia
Wszechświat w Twojej dłoni
Linki: ceeol.com
