Grzegorz Sztwiertnia
USTAWIENIA DOMYŚLNE / DEFAULT SETTINGS
Wystawa czynna od 11.01. do 11.02.2018
Wernisaż: 12.01.2018 r. – godz. 18.45
Miejsce: Galeria Sztuki, pl. Katedralny 1
Autor sam opowiada o wystawie: „Przygotowania do wystawy (…) postanowiłem potraktować jako okazję do przyjrzenia się swoim podstawom formotwórczym i spróbować podsumować 25 lat własnej pracy artystycznej. Nie będzie to prosty powrót do dawnych wątków i tematów, które zajmowały mnie w przeszłości – raczej próba krytycznej analizy poznawczych obszarów, które stanowiły zarówno źródło moich wielkich inspiracji, jak i budowały ważne punkty odniesienia – punkty przywracania systemu. Owe punkty to miejsca szczególnie ważne, osobiste (jako wynik zaangażowania, nie pochodzenia), które pozwalały zachować w chwilach zwątpienia wyznaczone niegdyś standardy etyczne i artystyczne. Owe standardy pozwalały rozwijać mi skuteczne narzędzia i metody analizy zjawisk, z którymi stykałem się z własnej woli oraz z przypadku. Niezliczona ilość i różnorodność spraw i problemów artystycznych i poznawczych – z racji mojej dwudziestopięcioletniej pracy dydaktycznej na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych – analizowanych i rozwiązywanych wraz ze studentami, konfrontowała mnie z prawdziwym kosmosem postaw intelektualnych i rozwiązań formalnych. W kilku obszarach osiągnąłem prawdziwe mistrzostwo, zarówno w sztuce jak i dydaktyce – co pozwala mi, na zasadzie rykoszetu, wpływać na jakość mojego duchowego życia.
Tytuł wystawy Default settings, czyli Ustawienia domyślne – jak zdecydowałem się ów informatyczny termin przetłumaczyć – odnosi się zatem do mojej istoty i swoistości: czym jest to, co noszę w głowie i jaka jest „skóra, w której żyję”? Ile idee, fascynacje i mity młodości ważą dzisiaj? Co to znaczy zostać ukształtowanym (nie kształconym) w latach 80. i kształtować się (nie kształcić) w latach 90.? Co takiego zdobyłem wówczas, że dzisiaj stanowi to o mojej niepowtarzalności? Przywracanie systemu zostało uruchomione nie jako wynik jego awarii, lecz jako szansa przejścia ścieżki pieśni (songline australijskich Aborygenów) od początku do miejsca, w którym obecnie jestem.”
Fotorelacja z wernisażu:
Wybrane zdjęcia prac:
Grzegorz Sztwiertnia urodził się w 1968 roku w Cieszynie. Skończył studia na Wydziale Malarstwa w krakowskiej ASP i otrzymał dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego w 1992 roku. Od 2008 dr habilitowany (ASP w Krakowie). Obecnie profesor nadzwyczajny w Akademii Sztuk Pięknych. Autor kilkudziesięciu wystaw indywidualnych, brał udział w ponad stu wystawach w Polsce i za granicą. Uczestnik większości najważniejszych przeglądów polskiego malarstwa (od połowy lat 90.). Pracuje na polu wielu dyscyplin: malarstwa, rysunku, rzeźby, instalacji, filmu, teorii sztuki, literatury. Pedagog w pracowni interdyscyplinarnej na Wydziale Malarstwa krakowskiej ASP, prowadzi również zajęcia z teorii i praktyki nowych mediów w PWSZ w Nowym Sączu.
Artysta został ostatnio uhonorowany Nagrodą im. Jana Cybisa za rok 2016. Jest to nagroda przyznawana przez Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków za wybitne osiągnięcia w dziedzinie malarstwa. Otrzymać ją może wyłącznie artysta żyjący, którego twórczość cechuje oryginalność i indywidualizm artystyczny. Nagrodę ustanowiono w 1973 r. w celu uczczenia pamięci Jana Cybisa, którego twórczość artystyczna i działalność pedagogiczna wywarły duży wpływ na kształtowanie się polskiego środowiska artystycznego w powojennej Polsce. Nazwiska laureatów Nagrody im. Jana Cybisa to panteon polskiej sztuki współczesnej, obrazujący przekrój najważniejszych tendencji i wpływów w polskim malarstwie w ostatnim 40-leciu. Laureatami poprzednich edycji byli m.in.: Tadeusz Dominik, Jerzy Nowosielski, Jan Tarasin, Ryszard Winiarski, Erna Rosenstein, Teresa Pągowska, Jerzy Kałucki, Wojciech Fangor oraz Koji Kamoji.
Sztwiertnia pracuje zamkniętymi konceptualnymi cyklami malarskimi („Melancholia” 1995, „Ethicon” 1999, „Farbenlehre” 2002, „Diplokokki” 2011, „Tarczyce” 2016), które – bazując na szczątkowym materiale historycznym, naukowym i wizualnym budują racjonalne, logiczne systemy z ambicjami wyjaśniania paradoksalnych manifestacji „rzeczywistości empirycznej”. Posługując się owym paradoksem i subtelną ironią konstruuje obiekty i modele badań, diagnozy czy komentowania „rzeczywistości najniższej rangi” i skompromitowanych aspektów wielkich, utopijnych projektów społecznych. „Ich forma (owych obiektów) ma jedną wspólną cechę: jest nią daleko posunięta umowność. Sztwiertnia używa słów podobnie jak używa malarstwa, przedmiotów czy quasi-naukowych gatunków literackich: wie, że są to formy zużyte. Wytrąca je więc z dotychczasowych znaczeń, ról i wyglądów, rozkłada na czynniki pierwsze i – egzaminuje (za Martą Tarabułą „Diagnostyka i modele”, 1996).
Modernistyczny i konceptualny background każe mu więc grać o wielką życiową stawkę, która podejmowana jest ze świadomością możliwości i ograniczeń plastycznego opisu owych skomplikowanych koncepcji i teorii. Jego wysmakowane wizualnie realizacje podszyte są drastycznością tematów oraz wykorzystywanych często archiwalnych materiałów (np. z zakresu diagnostyki medycznej, psychiatrii klinicznej, itp.). Te właśnie cechy jego twórczości: wielowątkowość, erudycyjność, niejednoznaczność, ironia i paradoks – połączone ze świadomą redukcją środków formalnych – stanowią o oryginalności artysty na polu rodzimej sztuki.
Charakterystyczne dla jego prac krytyka: kultury, wielkich modernistycznych projektów społecznych, potransformacyjnej przestrzeni wykluczenia, społecznych i indywidualnych dysfunkcji, ograniczeń ciała i aberracji psychicznych, nawyków i zaburzeń percepcji – pokazują współczesną rzeczywistość jako wielki metafizyczny „oddział zamknięty”. Jego paranaukowe (patafizyczne) konstrukcje to modele o ambicjach budowania, z resztek i fragmentów świata po rozpadzie, możliwych obszarów sensu i logiki.
