GEO – RELATION 51°N
Wuppertal — Legnica
Wystawa czynna od 27.08 do 23.09.2018
Wernisaż: 7.09.2018 r. – godz. 18.00
Miejsce: Galeria Sztuki, pl. Katedralny 1
Grupa 51° Nord
Peter Caspary, Rita Caspary, Frank Hinrichs , Georg Janthur, Krzysztof Juretko, Frank N, Dirk H. Schäfer, Andreas Steffens.
Goście
Michael Alles , Holger Bär, Peter Klassen, Eckehard Lowisch, Renate Löbbecke, Zbigniew Pluszynski.
Fotorelacja z wernisażu:
Bezgraniczny krajobraz
Czy w ludziach wobec ludzi / wszystko jest najprostsze?
Wisława Szymborska
Od dłuższego już czasu planowana wystawa grupy artystów „51° Północ“, poszerzona o sześciu „Gości“, odbędzie się teraz w ramach obchodów 25-lecia partnerstwa pomiędzy Legnicą i Wuppertalem.
Dzięki wystawie możemy kontynuować tradycję nawet starszą od samego partnerstwa. Bo kiedy było to możliwe, już od lat 60-tych artyści z Wuppertalu byli jednymi z pierwszych, którzy nawiązali nowe kontakty z Europą Wschodnią w krajach leżących za żelazną kurtyną, szczególnie w Polsce. Podczas gdy społeczeństwo polskie powstało w opozycji do reżimu radzieckiego, Polska stała się jedną z najszerzej publikowanych
i czytanych literatur obcych w Niemczech, a sztuki wizualne zyskały dużą uwagę, podobnie jak teatr i film.
Pomimo ograniczeń w trudnym okresie stanu wojennego w Polsce, od lat 80-tych zintensyfikowały się wzajemne relacje. Polscy muzycy, literaci i artyści wizualni byli w Wuppertalu integralną częścią rozległych programów z serii „Kontakty Wschód-Zachód“ w latach 90-tych. Reprezentacja polskiej sztuki była stałym bywalcem w kulturze Wuppertalu, nie tylko w programach wystawowych galerii, takich jak galeria Epikur, która prezentowała sporo młodych polskich artystów w latach 80-tych, czy też pod koniec lat 90-tych, stowarzyszeń artystycznych, takich jak BKG, które na zaproszenie Galerii Sztuki w Legnicy podjęło współpracę. Duży udział polskiej imigracji w rozwoju ludności Wuppertalu z pewnością również się do tego przyczynił.
W Polsce Galeria Sztuki w Legnicy pod kierownictwem Zbigniewa Kraski stała się gościnnym i mocno zaangażowanym w wymianę artystyczną miejscem, także dla przedstawicieli z Wuppertalu.
Ta „Jubileuszowa“ wystawa, dzięki reprezentatywnej grupie artystów, daje szeroki i głęboki wgląd w sztukę Wuppertalu i zachodnioniemieckiej sztuki ostatnich trzydziestu lat. Bowiem zarówno członkowie grupy „51° Północ“, jak również ich „Goście“ należą do kluczowych postaci w środowisku artystycznym i cieszą się ponadregionalną rangą. Swoimi pracami prezentują szeroki zakres artystycznej wypowiedzi w malarstwie, rysunku, fotografii i rzeźbie, co odzwierciedla się różnorodnoścą w najnowszej historii sztuki w tym szczególnym lokalnym skupisku. Ta wystawa jest kontynuacją dwóch ostatnich dużych prezentacji, które miały miejsce w obu miastach w 2008 i 2013 roku.
Samą nazwą „51° Północ” członkowie grupy artystów świadomie nie określają żadnego „programowego” przesłania. Nie tylko dlatego, że czas manifestów, secesji i awangardy zdaje się dobiegać końca w epoce wyłącznej dominacji rynku sztuki, w której walory estetyczne odgrywają jedynie niewielką rolę. Nazwa geograficzna odnosi się nie tylko do miejsca, w którym członkowie grupy przeważnie żyją i pracują, ale także do wspólnej płaszczyzny, która łączy ich w tak indywidualnie odmiennych pracach. Motyw przewodni „krajobrazu” jest przy tym mało istotnym tematem. Przeciwnie, odnosi się do postawy artystycznej: tak jak krajobraz jest formą percepcji i kształtowania natury, tak sztuka jest kształtowaniem możliwości postrzegania rzeczywistości poza granicami wszelkiego rodzaju. Aby rzeczywistość mogła być postrzegana jako wspólnota podobieństw, musi występować nieograniczona liczba „poglądów“ o niej.
Artyści nie mają politycznych obowiązków; ale sztuka ma znaczenie polityczne. Uzasadnia to zorganizowanie takiej wystawy w ramach politycznej rocznicy międzynarodowego partnerstwa, którego celem i osiągnięciem jest także przekraczanie granic. Relacje między kulturą a polityką nie ograniczają się do tego, co określa pojęcie polityka kulturalna. Niezależnie od tego, jaką politykę kształtuje relacja między narodami, ich prawdziwy stosunek będzie określany na dłuższą metę przez relacje, które rozwijają się między ich kulturami i ludźmi, którzy je tworzą i realizują. Tak bardzo, że kultura jest w stanie utrzymać to, co zagraża polityce, a nawet przywrócić to, co ją niszczy.
Jednym z najbardziej uderzających przykładów tego głębokiego wymiaru historii są stosunki między Niemcami a Polską, które w ciągu ostatnich 200 lat należały do najtrudniejszych pomiędzy dwoma europejskimi sąsiadującymi narodami. Ale więź kultur okazała się silniejsza niż wszystko to, co dzieliła polityka. Na pewno jest możliwe między narodami to, co tworzy przyjaźń między ludźmi: wspólnota ponad podziałami czasu – aby wspólnie znaleźć odpowiedź na pytanie, które Wisława Szymborska umieściła w jednym ze swoich wierszy: Czy w ludziach wobec ludzi / wszystko jest najprostsze.*
Z radością przyłączamy się naszą obecnością do tej „starej” i sprawdzonej tradycji.
Andreas Steffens
* W: Pytania zadawane sobie (1954); niemiecki w: Deshalb leben wir, Ffm 1997
Zdjęcia prac:
SZTUKA NA 51O Nord*
Po przełomie ustrojowym w Polsce w 1989 r. kwestią czasu były konsekwencje polityczne, gospodarcze i kulturowe w kraju i zmiana międzynarodowych relacji. Gwałtowne przemiany objęły cały kraj, a stosunkowo najszybciej zachodnią jego część. W najnowszej historii Legnicy 1993 r. stanowi ważną i symboliczną cezurę, oznaczającą radykalną reorientację kierunków politycznych zainteresowań i sympatii ze Wschodu na Zachód. To wtedy właśnie Legnicę opuszczają stacjonujące w niej od blisko 70 lat Wojska Radzieckie, a miasto oficjalnie nawiązuje współpracę z Wuppertalem, który wraz z okolicami stał się po II wojnie domem byłych mieszkańców Legnicy.
Po 2000 r. dotychczasowe relacje pomiędzy miastami nabierają intensywności i rozszerzają się na sferę kultury. W 2001 roku, na 3 lata przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej, legnicka Galeria Sztuki podjęła trwającą do dziś współpracę ze środowiskiem artystycznym Wuppertalu.
Od początku naszym organizacyjnym partnerem było Bergiskie Stowarzyszenie Artystyczne (BKG), organizacja znana, zasłużona i o ponad 100-letniej tradycji, kierowana przez Haralda Nowoczina, której członkiem jest także Krzysztof Juretko – malarz i rysownik urodzony po wojnie w Legnicy. Wspólnie zrealizowaliśmy kilka ważnych pokazów artystycznych, zarówno wystaw grupowych, prezentujących w szerokim lub węższym wyborze miejscowe środowisko, jak i indywidualnych – przedstawiających najczęściej młodych i dobrze rokujących artystów. Do tych pierwszych zaliczyć trzeba na przykład duże i głośne wystawy z cyklu DIALOG (DIALOG I, 2001 w Legnicy, DIALOG II, 2004, i Drogi Twórcze, 2006 w Wuppertalu), a do tych drugich bardzo ciekawe prezentacje twórczości Julii Ruether, Aniki Weber w Legnicy, czy N. Smużniaka, G. Niemyjskiego, M. Grzesik w Wuppertalu.
Bardzo się cieszę, że po kilku latach przerwy i przy tak ważnej okazji jak jubileusz 25-lecia partnerstwa naszych miast dochodzi do kolejnego pokazu artystów sztuk wizualnych z zaprzyjaźnionego Wuppertalu. Tym razem prezentujemy wystawę przygotowaną w nieco innej formule niż dotychczas. Do pokazu zaprosiliśmy kilku artystów działających pod „tajemniczą” nazwą Grupa 51°Nord, którzy z kolei postanowili doprosić do wystawy kolejnych artystów, działających niezależnie lub w innych stowarzyszeniach, poszerzając tym samym reprezentację Wuppertalu. O nadzór kuratorski i merytoryczny nad wystawą poprosiliśmy konkretne osoby – Krzysztofa Juretko i Andreasa Steffensa, członków ww. Grupy, mając nadzieję na stworzenie ciekawego, spójnego i wartościowego artystycznie przekazu. Warto przy okazji podkreślić, że obecnej wystawie towarzyszy niewielki, ale symboliczny pokaz prac Martina Rybackiego i Bartka Juretki, młodych twórców z Wuppertalu przebywających aktualnie w Legnicy na rezydencji artystycznej (Galeria Otwarta Pracownia Sztuki).
Mam nadzieję, że wystawą GEO-RELATIONS. Grupa 51°Nord i Goście rozpoczynamy nowy rozdział współpracy, jeszcze bardziej intensywnej, a przede wszystkim skonstruowanej merytorycznie nieco inaczej i szerzej, bo obejmującej artystów nie tylko zrzeszonych w BKG, ale także działających w innych wuppertalskich organizacjach i grupach artystycznych czy funkcjonujących niezależnie na rynku sztuki w Wuppertalu. Chciałbym też, aby przyszła kooperacja miała charakter bardziej systematyczny, a pokazy artystów wuppertalskich w Legnicy i legnickich w Wuppertalu miały większą rangę i były wpisane na stałe do kalendarza wydarzeń kulturalnych w każdym z tych miast, np. pod ogólnym hasłem ART-RELATIONS 51°N. Duże, zbiorowe pokazy mogłyby się odbywać co 3-5 lat, natomiast indywidualne lub w małych grupach – corocznie. Tej wymianie mogłyby też regularnie towarzyszyć organizowane w obu miastach rezydencje artystyczne. Przypuszczam, że z pomocą lokalnych władz oba środowiska artystyczne bez trudu mogłyby udźwignąć taką wymianę i nadać jej głęboko kulturotwórczy i jednoczący sens w tych rozchwianych ostatnio czasach i relacjach w Europie.
Zbigniew Kraska, Legnica, 30.08.2018.
* Legnica i Wuppertal leżą na tej samej szerokości geograficznej północnej
Wystawa i wydawnictwo zrealizowane przy wsparciu finansowym:
Stadt Wuppertal, Kuturbüro Wuppertal, Freundeskreis Liegnitz (Legnica) e.V.
oraz Galerii Sztuki w Legnicy
